U ranu zoru 3. aprila 1992. godine Vojska Republike Hrvatske i paravojne formacije Hrvatske demokratske zajednice Tomislavgrada (Duvna) i Livna zajedno sa HOS -om , paravojnim jedinicama Hrvatske stranke prava upale su u srpsko kupreško selo Donji Malovan, koje se nalazi na krajnjem jugozapadnom delu Kupreške visoravni. Hrvatski vojnici počeli su da pucaju, ubijaju civile, a one, koji u opštoj pometnji nisu uspeli da se izvuku i domognu obližnje šume, skupljaju na jednom mestu pripremajući ih za deportaciju.

Profesor Anđelko Šebez napisao je interesantan tekst o stećcima na Kupresu.

GENOCID KOJI JE NAD SRPSKIM STANOVNIŠTVOM KUPRESA IZVRŠEN OD STRANE VOJNIH I PARAVOJNIH FORMACIJA REPUBLIKE HRVATSKE I HRVATA IZ BOSNE I HERCEGOVINE u periodu od 3. aprila - 15. maja 1992. godine Novembar, 1998. godine Kupreška visoravan predstavlja jedno od najznačajnijih vojno-strateških područja u celoj Bosni i Hercegovini. Diže se na visinu od 1200m iznad nivoa mora i zahvata površinu od blizu 550km2. Predstavlja i zasebnu geografsku celinu na kojoj su Srbi odvajkada bili većinsko stanovništvo. Krajem DžIDž veka činili su 55 odsto stanovništva, a pred Drugi svetski rat bilo ih je 55,6 odsto od ukupnog broja žitelja Kupreške visoravni. U vreme Drugog svetskog rata hrvatski fašisti - ustaše masakrirale su 1.038 Srba civila, od toga njih 255 bili su deca ispod deset godina starosti.

IKAVIZAM U GOVORU SRBA NA KUPRESU Sažetak: potpuno ikavski, u kojima je porijeklo ikavizma moguće razli- čito tumačiti. Do sada je porijeklo takvoga refleksa objašnjavano međudijale- katskim kontaktima, mada opšte stanje govora daje argumente kojima se takav ikavizam može smatrati rezultatom genetskoga razvoja. Ključne riječi: kontinuanti jata, ikavizam, međudijalekatske adaptacije, genetski razvoj. * U opisima zapadnijih srpskih govora centralno mjesto u vokalizmu, po pravilu, pripada predstavljanju stanja kontinuanata jata. Tome je više razlo- ga. A opet, svi baziraju na činjenici da se, iako izgovorna vrijednost jata ni- je sasvim poznata, uglavnom polazi od toga da je osnovna vrijednost njegova bio diftong nepotpunog obrazovanja. I njegove izmjene su vršene u različita vremena u raznim krajevima. Kontinuanti su raznoliki, po prirodi svojoj, ali i po tome što se često različito percipiraju – pa tako i različito pred- stavljaju od strane različitih istraživača. Ipak, ma koliko raznolikih kon- tinuanata da je opisivano, izgovorna vrijednost svakoga od njih proističe iz pretpostavljene diftonške vrijednosti toga staroga glasa, zatvorenoga prvog i otvorenog drugoga dijela.

SREDNjOVEKOVNI PRAVOSLAVNI MANASTIR LABOSTIN NA DUVANjSKOM POLjU Srpsko - pravoslavna mitropolija i arhidijeceza hercegovačko - zahumska (dalje u tekstu Hercegovačko - zahumska mitropolija), u čijem je sastavu većim delom bila i današnja Mileševska eparhija, objavila je 1890. godine svoj prvi šematizam gde su pobrojani svi njeni manastiri i data njihova istorija. Među 16 navedenih manastira na tom velikom prostoru, koji su bili živi ili u ruševinama na 11. mestu bio je manastir Vavedenija presvete Bogorodice na Duvanjskom polju.[1]Razlikovao se od ostalih manastira[2]po tome što su njegovi temelji bili preorani, ali se zna gde su bili, kamen od koga je bio sazidan još postoji - ugrađen je u jednu staru duvanjsku džamiju, a sačuvao se ključ i manastirski pečat. Manastirski pečat, koji mu je bio ustupljen, obradio je Vid Vuletić - Vukasović[3], pročitavši i legendu sa pečatnika: †.Manastirь Labostjanь* hramь* Vьvedenie* Prestie* Bce[4].Pri tome je unekoliko urađena revizija prvobitne legende koja je bila obelodanjena u Šematizmu iz 1890. godine. Ta izmena se odnosila na naziv manastira koji je u prvom čitanju glasio kao LMOSTIN* (Mostine)[5], što je ispravljeno u Labostjanь* (Labostin).[6]Ime manastira - Labostin prihvatio je i Vladimir Ćorović.[7] [1]Šematizmu Srpske - pravoslavne mitropolije i arhidijaceze hercegovačko - zahumske za godinu 1890, Sarajevo, 1890, str. 46 - 47. [2]U hercegovačke manastire Šematizam ubraja : Mileševo, Trojice kod Pljevalja, Žitomišljić, Zavalu, Dobrićevo, Duži, Trebinjski manastir, Tvrdoš, Petrov manastir, Mirilov, Mostina, Dovolja, Aranđel, Nemanja, Dubočica, Seljani, Šematizam, 17 - 56. [3]“Pečat od žute tuči teži grama 21; premjer mu je 42 mm; srednja debljina 1 mm; visina petlje 19 mm; debljina joj je 2 mm. Petlja je posle dodana; ja bih rekao da je starinska popravljena,” Vid Vuletić - Vukasović, Stari manast. pečat iz Duvna (Županjca), Glasnik Zemaljskog muzeja u Bosni i Hercegovini , Sarajevo, 1891, knjiga druga, str. 213 - 214; isto saopštenje objavljeno je u Vjesniku hrvatskog arheološkog društva, XIII, 1891, str. 19 - 20. [4]Vuletić - Vukasović, str. 213 - 214. [5]Prema Šematizamu iz 1890. legenda pečata je ovako predstavljena : †MAIASTNRX*LMOSTIN*HRAM*VAVDEININE*PRESTNE*BCE, str. 46 - 47. [6]Vuletić - Vukasović, 213 - 214. [7]Vladimir Ćorović, Hercegovački manastiri, Labostin, Starinar, Beograd, treća serija, knjiga druga (za 1923) Beograd, 1925, str. 69.